Durumu kabullenin ve davranışlarının sebeplerini fark edin.

DEHB olan çocuğunuzun, diğer çocuklara oranla bazı zorlukları olduğunu bilmeniz ve çocuğunuzun sabırsızlık, fevrilik, ders çalışmayı reddetme gibi tutum ve davranışlarının DEHB’e bağlı olduğunu anlamanız oldukça önemlidir. Sorunun en erken dönemde bilinmesi ve kabul edilmesi bu durumla etkili ve faydalı şekilde mücadele edilmesini sağlayacaktır.

 

Kural ve sınırları netleştirin.

Çocuğun yaş ve gelişim düzeyine göre bazı günlük aktivite ve işlerin alışkanlık haline gelmesi için bu işlerin kurallarını ve yapılacağı zamanları belirleyin. Kuralların uygulanmasında kararlı ve tutarlı olun. Ancak tavizsiz bir ortam oluşturmaktan kaçının. Aksi takdirde zaten kurallara uyma ve alışkanlık kazanma konusunda zorluk yaşayan çocuğu tamamen karşı gelmeye ve uyumsuzluğa itebilirsiniz.

İlkokul dönemi ve sonrasında evde oluşturmaya çalıştığınız kural ve alışkanlıklar konusunda çocuğunuz ile konuşun ve karar alma aşamasında onun da katkılarını isteyin. Birlikte aldığınız karara çocuğunuzun uyması daha kolay olacaktır.

DEHB’li bir çocuğa koyacağınız kurallar temel ve olmazsa olmaz nitelikte olmalıdır. Bu nedenle fazla sayıda ve detaylara inen kurallar koymayın.

 

Çocuğunuza zaman ayırın ve birlikte vakit geçirin.

Her gün bir müddet tüm işinizi bırakıp, sadece çocuğunuzla ilgileneceğiniz zamanlar yaratmaya çalışın. Her çocuk buna ihtiyaç duyar ancak özellikle DEHB’li olan çocuklar için bu daha çok önem kazanır. Önemli olan çocukla geçireceğiniz sürenin uzunluğu değil, ilişkinin kalitesidir. İlişki kısa süreli olsa dahi vakit dolu dolu geçiyor ve çocuk bundan zevk ve haz alıyorsa hedefe ulaşılmış demektir. Çocukla geçireceğiniz bu zaman dilimi içinde onun seçtiği faaliyetleri tercih edin. Birlikte oyun oynarken onun seçtiği oyuncak ve aletleri kullanmanız ve sabırla bu oyunu devam ettirmeniz önemlidir. Çocuğunuzla birlikte geçireceğiniz zamanlarda yapabileceğiniz ortak faaliyetler:

• Sizin aktif katılımınızla birlikte oyun oynama,
• Birlikte dışarıya çıkmak, tiyatro, sinema, oyun bahçesi vb. yerlere gitmek,
• Hikâye ve masal kitabı okumak,
• Sohbet etmek, konuşarak paylaşımda bulunmak.

 

Sabırlı davranmanın çocuğunuza vereceğiniz en güzel hediye olduğunu unutmayın.

Sabırlı olun. Çocuğunuzun kendini kontrol edebilme yetisinin az olduğunu unutmayın. Çocuğunuzun kasten ve sadece sizi sinirlendirmek için bazı davranışlar sergilemediğine inanın.

Bağırma, iğneleme, sürekli nasihat verme, tartışmayı uzatma vb. çocuğun kendini değersiz hissetmesini sağlayarak davranış sorunlarını arttırmaktan başka işe yaramayacaktır. Eğer çocuğunuz tartışmayı uzatıyorsa oradan uzaklaşmanız en yararlı davranış olabilir, ancak bu tutumunuzla çocuğun söylediklerini kabullendiğiniz mesajını vermemeye dikkat edin. Eğer haklı olduğunuzu düşünüyorsanız onun sözlerini kabul etmediğinizi ifade edin. Unutmayın, kazanılması gereken bir savaş içinde değilsiniz. Sürtüşmeyi azaltacak geri adımı atabilmeyi ve havanın yumuşamasını sağlamalısınız.

 

 

Duygularınızı paylaşın.

Çocuğunuzla konuşurken yaşadığı zorlukları anladığınızı ve zaman zaman benzer zorlukları sizin de yaşayabildiğinizi, örneğin, bazen dikkatinizi toplamakta güçlük çektiğinizi anlatmalısınız. Böylece onunla aynı duyguları bazen sizin de yaşadığınızı düşünmesini sağlayabilirsiniz.

 

Çocuğunuzla konuşurken ve onu dinlerken göz teması kurun.

Gerekirse göz göze gelebilmek için onunla konuşurken çömelin. Özellikle dikkat sorunu olan çocuklar konuşurken göz göze gelmekten kaçınabilirler. Çocuğunuz konuşurken size doğru dönmesini ve gözünüze bakmasını hatırlatabilirsiniz. Ancak ısrarcı olmayın. Siz onunla, göz göze bakarak konuşursanız bir müddet sonra o da sizinle göz teması kuracaktır. Böyle konuşmanız verdiğiniz mesajın daha iyi algılanmasını sağlar.

 

Olumlu davranışları övgü ile ödüllendirin.

DEHB’li çocuklar çevreleri tarafından sıklıkla eleştirilir ve yargılanırlar. Oysa onlar beğenilmeye ve övgüye diğer çocuklara kıyasla daha fazla ihtiyaç duyarlar. Güzelliklerin desteklenmesi, ancak onların beğenildiğinin övgüyle ifade edilmesiyle mümkün olur.

 

Çocuğunuza güvenin ve ona güvendiğinizi belli edin.

Çocuğunuza inanıp güvenmelisiniz ki o da kendine inansın ve güvensin. Onun hata ve yanlış yapmasını bekleyen bir tutum içine girmemeye dikkat edin. Böyle yaklaşımlar çocuğunuzda var olan özgüven azlığını daha da pekiştirecek ve olumlu davranışların ortaya çıkışını engelleyecektir.

 

“Hayır” kelimesini daha az kullanmaya özen gösterin.

Ancak istekleri konusunda abartılı şekilde verici olmamaya dikkat edin. “Hayır” dediğinizde ise geri adım atmamaya çalışın. Çocuğun, anne babanın ona “hayır” dediğinde bunun değiştirmeyeceğini bilmesi gerekir.

 

Ebeveyn olarak çocuğunuza ortak mesajlar verin.

Annenin hayır dediğine baba “evet” der ya da tam tersi olursa DEHB’li çocuk bu durumu kendi lehine kullanmak için her türlü davranışı sergileyebilir.

 

Ders çalışma ortamını düzenlemesine yardımcı olun.

Masasında ve göz önünde dikkatini dağıtacak oyuncak, poster gibi şeyleri kaldırın. Ev ortamının ders çalışma sırasında sessiz olmasına dikkat edin.

 

Sorumluluklarını hatırlatın.

Ancak uyarılarınızın tehditkâr, aşağılayan, hakaret içeren ve nefret doğuran nitelikte olmadığına dikkat edin.

 

Mutlaka bir spor etkinliğine devam etmesini sağlayın.

DEHB’li olan çocukların enerjilerini sağlıklı olarak boşaltabilmeleri ve kurallı bir ortamda disipline olmaları ancak spor ile sağlanabilir. Çoğu DEHB’li çocuk sporu sever ve spor yapmaktan zevk alır. Ancak kurallı işleri sevmediklerinden ve çabuk sıkıldıklarından bir süre sonra spor etkinliğine gitmek istemez ve yarıda bırakırlar. Buna izin vermemek, başladığı bir spora hiç olmazsa belli bir süre devam etmesini sağlamak önemlidir.

DEHB’li çocukların bilgisayar oyunlarına bağımlılık riskleri yüksektir.

Bilgisayar kullanımı mutlaka sınırlandırılmalı ve kontrol altına alınmalıdır. Oyun içerikleri denetlenmeli, şiddet içeren oyunlara izin verilmemelidir.

 

Kendinize vakit ayırın.

DEHB’li bir çocukla yaşamak ve ona destek olmak kolay bir iş değildir. İhtiyacı olduğu zaman ona destek olabilmek için sizin de kendinizi şarj etmeniz gerektiğini unutmayın. Kendinize mutlu olacağınız zamanlar yaratın ve bu zamanı “şu anda çocuğumla şu aktiviteyi yapıyor olabilirdim” diye suçluluk duyarak değil, “çocuğumla her anımı kaliteli geçirmek için benim kendimi dinç ve zinde tutmam gerek” diye düşünerek geçirin.